การดูแลภาวะปวดข้อเข่า:
สาเหตุ อาการ และวิธีบรรเทาอาการปวดเข่าอย่างถูกวิธี
ปวดข้อเข่า เป็นปัญหาสุขภาพที่พบบ่อยในคนทุกวัย โดยเฉพาะผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่ใช้ข้อเข่ามากเกินไป เช่น นักกีฬา หรือผู้ที่ต้องยืนนาน ๆ การดูแลภาวะปวดเข่าอย่างถูกวิธีสามารถช่วยลดอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนในระยะยาวได้
สาเหตุของอาการปวดข้อเข่าที่พบบ่อย
- เอ็นรอบข้อเข่าอักเสบ
สาเหตุนี้พบได้บ่อย โดยมักเกิดจากการใช้ข้อเข่าในท่าเดิมซ้ำ ๆ หรือนั่งนานเกินไป เช่น นั่งทำงาน 2 ชั่วโมงติดต่อกัน หรือนั่งรถเดินทางไกล แล้วลุกขึ้นเดิน จะมีอาการปวดเข่าในช่วงแรก ๆ จากนั้นอาการจะค่อย ๆ ดีขึ้นเมื่อมีการเคลื่อนไหว - ข้อเข่าเสื่อมและข้ออักเสบ
พบบ่อยในผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปี จะสังเกตได้ว่าเข่าบวม เมื่อเทียบกับอีกข้างหนึ่ง อาจมีอาการปวดตลอดเวลา และปวดมากขึ้นเมื่อเดินหรือลงน้ำหนัก เพราะมีการสร้างน้ำในข้อเข่ามากเกินไป - น้ำหนักตัวมาก
ขณะเดิน น้ำหนักที่กระทำต่อข้อเข่าจะมากถึง 3 เท่าของน้ำหนักตัว ขณะวิ่งจะเป็น 5 เท่า และขณะกระโดดจะเพิ่มขึ้นเป็น 7 เท่า ตัวอย่างเช่น คนที่น้ำหนัก 50 กิโลกรัม เมื่อเดิน ข้อเข่าต้องรับน้ำหนักถึง 150 กิโลกรัม ซึ่งเป็นภาระที่มากเกินไปในระยะยาว
วิธีดูแลภาวะปวดเข่าให้ดีขึ้น
การดูแลตัวเองเมื่อมีภาวะ ปวดเข่า หรือ ข้อเข่าเสื่อม ควรทำอย่างถูกวิธี ดังนี้:
- หลีกเลี่ยงท่าเดิมนาน ๆ
อย่านั่งหรือยืนนานเกินไป ควรเปลี่ยนอิริยาบถบ่อย ๆ - หลีกเลี่ยงการนั่งยอง ๆ หรือพับเข่า
การนั่งลักษณะนี้จะทำให้ผิวกระดูกเสียดสีกันมากขึ้นและเพิ่มความเจ็บปวด - เลือกรองเท้าที่เหมาะสม
ควรใส่รองเท้าพื้นหนาและนุ่ม ทั้งในบ้านและนอกบ้าน เพื่อลดแรงกระแทก - ยกเท้าและขยับข้อเท้าเป็นประจำ
ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ทำวันละ 3-5 ครั้ง ครั้งละ 5-10 นาที - ควบคุมน้ำหนัก
ลดน้ำหนักทีละ 1 กิโลกรัม จะช่วยลดแรงกดที่เข่าได้อย่างมาก - ประคบเย็นเมื่อปวด
หลีกเลี่ยงการนวดหรือบีบเข่า หากปวดหรือบวมควรใช้ความเย็นประคบแทน - หลีกเลี่ยงการใช้ยาโดยไม่ปรึกษาแพทย์
โดยเฉพาะยาที่มีสารสเตอรอยด์ อาจมีผลข้างเคียงรุนแรงต่อร่างกาย - ใช้ไม้เท้าช่วยพยุงเมื่อจำเป็น
ถ้าเดินไม่ถนัด ควรใช้ไม้เท้าชั่วคราว โดยจับไม้เท้าด้วยมือด้านตรงข้ามกับเข่าที่ปวด เพื่อลดแรงกดที่ข้อเข่าลงได้ถึง 20% - ออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
- เดินเร็วแทนการวิ่ง เพื่อถนอมข้อเข่า
- เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า (Quadriceps muscle) โดยการนั่งบนเก้าอี้แล้วยืดเข่าออก ค้างไว้ 3-5 วินาที ทำสลับข้างบ่อย ๆ จะช่วยให้เดินได้ดีขึ้นและลดการเจ็บเข่า
ปวดข้อเข่าดูแลได้ ถ้ารู้วิธีที่ถูกต้อง
การดูแลภาวะปวดข้อเข่าไม่ใช่เรื่องยาก หากเข้าใจสาเหตุและรู้จักวิธีบรรเทาอาการที่ถูกต้อง การปรับพฤติกรรม ลดน้ำหนัก และออกกำลังกายอย่างเหมาะสมสามารถช่วยให้คุณใช้ชีวิตได้อย่างมีคุณภาพโดยไม่ต้องเจ็บปวดจากอาการ ปวดเข่าเรื้อรัง อีกต่อไป
